کد مطلب:106457 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:146

[صفحه 437]

از سخنان آن حضرت (ع) است كه درباره مروان بن حكم به هنگام جنگ بصره فرموده است روایت كرده اند كه مروان را در جنگ جمل اسیر گرفتند. مروان به امام حسن و امام حسین (ع) متوسل شد و آنها را شفیع گرفت كه در پیش امیرمومنان (ع) وساطت كرد. او را آزاد نماید. ایشان شفاعت كردند و مروان آزاد شد. آن دو بزرگوار فرمودند اجازه بدهید مروان با شما بیعت كند امام (ع) در پاسخ فرمود: سبه: دبر، نشیمنگاه. اموه: حكومت، سرپرستی. كبش القوم: رئیس مردمان كبش در لغت به معنای قوچ است در این عبارت مجازا به معنای رئیس و امیر به كار رفته است. آیا مروان پس از كشته شدن عثمان با من بیعت نكرد؟ نیازی به بیعت وی ندارم. دست مروان دست یهودی است (كه در پیمان شكنی معروف است) اگر با دستش بیعت كند، با دبرش آن را نقض می كند. فرزندان من، مروان روزی به حكومت می رسد، اما دوران امارت وی بسیار كوتاه است، به اندازه ای كه سگ دماغش را بلیسد. او پدر چهار امیر و حاكم است و بزودی امت پیامبر (ص) از دست او، و فرزندانش روز سرخی را خواهند دید. (روز سرخ كنایه از خون و خونریزی است و امام پیش بینی می كرد، كه بدست مروان حكم و فرزندانش به زمین خواهد ریخت). پس

از آن كه امام (ع) بیعت با مروان را نپذیرفته و رد كرد دلیل عدم بیعت با وی را به این تعبیر كه دست او دست یهودی است فریب و نیرنگ ذكر كرد زیرا طبیعت یهود، ناپاكی، فریب و نیرنگ است، و آنگاه این كنایه را بدین سان تفسیر كرد كه اگر با دستش اعلام وفاداری كند با فریب نشیمنگاهش آن را نقض می كند. كلمه سبه را به قصد توهین مروان به كار برده است، چه فریب و نیرنگ از زشت ترین خصلتهاست. نسبت دادن مروان، به سبه سزاوارترین تعبیر درباره وی می باشد. این گونه تشبیهات و نسبتها در كلام عرب رایج است. روزی متوكل از شاعر خود ابوالعیناء پرسید. چه وقت مردم را می ستایی و یا بدگویی می كنی؟ جواب داد وقتی كه كارهای نیك و یا زشتی انجام دهند. سپس به متوكل گفت: خداوند متعال از هر كس كه خوشنود بوده آن را ستوده است و فرموده: نعم العبد انه اواب و از آن كه ناراضی بوده مذمت كرده، و فرموده است: زنیم، منظور از (زنیم) در آیه كریمه: عتل بعد ذالك زنیم فرزند نامشروع است. امیرمومنان (ع) برای مروان حكم در این كلام سه خصوصیت بشرح زیر پیش بینی كرده است. 1- بزودی مروان پیشوای مسلمین شود، ولی مدت امارت و فرمانروایی او بسیار كوتاه و ناچیز است. كوتاهی زمان امارت

او را به لیسیدن سگ دماغش را تشبیه كرده است. چنان كه در تاریخ نقل كرده اند: زمان حكومت مروان چهار ماه و ده روز بود، بعضی مدت حكومت وی را شش ماه دانسته اند در این كه امام (ع) دوران فرمانروایی مروان را به لیسیدن سگ دماغش را تشبیه كرده، از جهت مذمت و بدگویی مروان است. 2- مروان پدر چهار امیر و فرمانروا خواهد شد، چهار پسری كه از نژاد مروان به امارت رسیدند عبارتند از عبدالملك كه عهده دار خلافت شد - عبدالعزیز كه استاندار مصر شد- بشر كه امارت عراق را به عهده داشت، و محمد كه به سرپرستی جزیره منصوب شد. محتمل است كه منظور از چهار نفر حاكم، فرزندان عبدالملك مروان ولید- سلیمان، یزید و هشام باشند كه هر چهار نفر به خلافت رسیدند، جز فرزندان عبدالملك هیچ چهار برادری در تاریخ عهده دار خلافت نشده اند. 3- از ناحیه مروان و فرزندان او فساد فراوانی در زمین پدید خواهد آمد، به وسیله آنها مردم كشته و هتك حرمت خواهند شد. امام (ع) مرگ سرخ را از كشتار بیرحمانه و سختیهای فراوان كنایه آورده اند. از ویژگیهای زبان عرب این است كه امور سخت و دشوار را به مرگ سرخ شبیه می كنند. شاید به دلیل قرمزی خون مرگ سرخ را كنایه از قتل آورده است. تعبیر امام (

ع) به یوما احمر برای این حقیقت است كه مدت حكومت آنان دارای ویژگی قتل و فساد است. كشت و كشتار و فساد و تباهی در دوران حكومت بنی امیه استمرار دارد و با اساس اسلام و مسلمین مخالفت خواهد داشت كتب تاریخ این حقایق تلخ را ثبت كرده است.

صفحه 437.